In Den Haag mogen mensen hun afval in ondergrondse containers gooien. Het komt regelmatig voor dat mensen hun afval niet in, maar naast die containers neerzetten. Ik heb de afgelopen drie jaar meegewerkt aan een experiment met cameratoezicht bij afvalcontainers. Op veertien afvallocaties zijn mobiele camera units geplaatst om te zien wat het effect is. Uit de evaluatie blijkt dat het aantal vuilniszakken dat naast de containers wordt gezet significant is gedaald met gemiddeld zestig procent. Het werkt dus preventief. Maar er waren nog altijd bijplaatsingen: in totaal bijna zevenhonderd. Het is niet gelukt op basis van de camerabeelden een boete uit te delen, omdat de identiteit van de bijplaatsers niet kon worden vastgesteld. De gemeente denkt na over een mogelijk vervolgproject om te zien hoe ze overtreders toch een boete kunnen geven.
Preventief effect was groot, dummy camera’s werkten beter dan echte
Uit het experiment blijkt dat cameratoezicht preventief werkt. Op twaalf van de veertien locaties waar camera’s stonden, is het aantal bijplaatsingen significant meer gedaald dan in de rest van Den Haag. Er zijn zowel echte als dummy-camera’s opgehangen. Het effect van de dummy’s was groter. Waarschijnlijk omdat ze dicht bij de containers konden worden neergezet: er was namelijk geen stroom of internetverbinding nodig. Hoe dichter de camera bij de container staat, hoe groter het effect.
Geen boetes opgelegd
Tijdens het experiment – waarin ik samenwerkte met Rob Velders – zijn er bijna zevenhonderd bijplaatsingen opgenomen: gemiddeld één per dag op elke cameralocatie. Dit laat zien dat het aantal bijplaatsingen weliswaar is gedaald door de camera’s, maar er nog steeds afvalzakken naast de containers werden geplaatst. In driekwart van de gevallen was de bijplaatser duidelijk in beeld. Maar het is niet gelukt de identiteit van deze overtreders op basis van de camerabeelden vast te stellen.
Groot draagvlak
De camera’s bij de afvalcontainers kregen veel steun vanuit de buurt. Toen de installateurs de camera’s kwamen neerzetten, kregen ze van sommige voorbijgangers al complimenten en bedankjes. Bijna elk bericht dat is gestuurd naar het speciaal voor dit experiment geopende mailadres was positief: veel mensen vroegen of er een camera in hun straat kon worden neergezet. De respondenten die de online vragenlijst invulden waren ook positief: driekwart (78%) vond het cameratoezicht een (heel) goed idee.
Programma-integriteit
Het is verleidelijk om op basis van dit experiment de camera’s te gaan ‘uitrollen’. Maar dat zou niet verstandig zijn – althans, niet zonder meer. Want het grote effect dat de camera’s hadden tijdens dit experiment is het resultaat van een groot aantal acties. Communicatie, techniek, organisatie, juridisch huiswerk: als je een van deze ingrediënten uit het recept weglaat, is de kans groot dat het preventieve effect ook verdwijnt.
Downloaden maar!
Het rapport is naar de gemeenteraad gestuurd en dus openbaar. Lees het bericht van de wethouder hier:
Het evaluatierapport is ook beschikbaar online: lees het hier: