Omgevingsdienst mag Tata Steel filmen

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied heeft een camera gericht op een schoorsteen van Tata Steel. Doel: kijken of er vervuilende rook uitkomt. Tata Steel wilde van de camera af omdat de privacy van medewerkers in gevaar zou komen.

De voorzieningenrechter is duidelijk: de schoorsteen van de kooksfabriek van Tata Steel mag gefilmd worden door de Omgevingsdienst. Omdat ik alles wil weten over camera’s en privacy las ik die uitspraak natuurlijk heel goed door. Er staan veel interessante dingen in over camera’s en privacy. En er staan ook heel interessante dingen in over toezichthoudende instanties. Ik plaatste hier een artikeltje met wat reflecties over op LinkedIn – dat nogal in de smaak viel. Daarom zet ik het nu ook op mijn eigen website.

Omgevingsdienst verdient ons vertrouwen

De voorzieningenrechter is van mening dat de omgevingsdienst (als een met openbaar gezag beklede instantie) ons vertrouwen verdient. Tata Steel suggereert dat er ‘allerlei vreselijks’ met de beelden kan gebeuren, dat de medewerkers van de omgevingsdienst ‘maar wat aanrommelen’ en dat de beelden ‘binnen de kortste keren op straat kunnen belanden’. De omgevingsdienst liet de rechter weten dat overdreven te vinden. En de rechter ging daarin mee:

“Indien het, zoals hier, gaat om toezicht door een met openbaar gezag beklede instantie, mag enig vertrouwen worden verwacht in de mededelingen die worden gedaan omtrent de wijze waarop het systeem is geconfigureerd en ingeregeld. Het betoog van Tata Steel ademt de suggestie dat er allerlei vreselijks met de binnengehaalde persoonsgegevens zou kunnen gebeuren, dat de medewerkers van de Omgevingsdienst maar wat aanrommelen en dat de gegevens binnen de kortste keren op straat kunnen komen te liggen. Aanwijzingen dat er reden is voor die vrees zijn echter niet gesteld. Gelet op de geringe kans dat van het binnenhalen van persoonsgegevens in de praktijk sprake is, heeft de Omgevingsdienst deze onderdelen van het betoog niet ten onrechte als overdrijving getypeerd.”

“Nee, jullie schenden de privacy!”

Verder zei Tata Steel dat haar privacy wordt geschonden. Van die redenering maakte de voorzieningenrechter gehakt. Ten eerste kan Tata Steel geen beroep doen op haar privacy omdat de Omgevingsdienst bevoegd is om toezicht te houden. Ten tweede schendt Tata Steel de privacy van omwonenden nog veel meer met haar uitstoot:

“In de aard van de toezichthoudende bevoegdheid ligt besloten dat Tata Steel dit niet kan afweren met een beroep op haar “privacy”. Voor zover van een grondrecht op privacy voor rechtspersonen al sprake is, strekt dat niet tot afweer van dit type toezicht, zeker niet waar het toezicht plaatsvindt op een voor omwonenden zichtbaar onderdeel van de inrichting ter bestrijding van uitstoot daarvan die evenzeer, en met meer recht, als inbreuk op de privacy van die omwonenden is te duiden.”

Ik heb overigens het idee dat ‘privacy’ hier door de rechter is bedoeld als het grondrecht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer (art. 10 Grondwet). Het gaat immers niet om het verwerken van persoonsgegevens door Tata Steel. Wellicht was het beter geweest als de rechter had gewezen op het grondrecht van eenieder op onaantastbaarheid van zijn lichaam (art. 11 Grondwet). Want die rook van Tata Steel komt binnen in het lichaam van de omwonenden.

Tips van de rechter

Tot slot doet de voorzieningenrechter drie suggesties om de privacy van werknemers van Tata Steel nog beter te beschermen (in mijn woorden):

  • rek het zwarte blok (privacy mask) nog iets meer op naar boven;
  • op opnames waar overtredingen op te zien zijn moeten mensen die eventueel toch in beeld zijn onherkenbaar worden gemaakt en de Omgevingsdienst moet die beelden (de onbewerkte en de bewerkte) aan Tata Steel laten zien zodat die kunnen zien dat de privacy goed is beschermd;
  • zorg dat het verstrekken van camerabeelden (voorzover die persoonsgegevens van werknemers bevatten) op grond van WOO-verzoeken wordt geweigerd als het belang bij openbaarmaking niet opweegt tegen het belang bij bescherming van de privacy van de werknemers.

De rechter legt deze drie suggesties overigens niet als verplichting op aan de omgevingsdienst, omdat hij aannemelijk acht dat de omgevingsdienst deze suggesties ter harte zal nemen. Ook weer een voorbeeld dat we onze omgevingsdiensten wel wat meer mogen vertrouwen.

En een tip van mij

Ik heb zelf trouwens ook een tip voor de Omgevingsdienst. Als je de onderste helft van het beeld niet nodig hebt, richt dan de camera wat verder naar boven. Dan heb je geen privacy mask nodig en kan er dus ook niks mis gaan met de instellingen daarvan. De beste privacybescherming is minimale gegevensverwerking – niet achteraf privacypleisters plakken.