Vanaf vandaag draagt al het controlerend en handhavend personeel van Arriva standaard een bodycam. Een evaluatie die ik mocht doen in Friesland en Groningen speelde een belangrijke rol bij dat besluit. Door het onderzoek op wetenschappelijke wijze uit te voeren kon ik de preventieve en de-escalerende werking van de bodycams objectief aantonen. De bodycam geeft de medewerkers niet alleen een veiliger gevoel, maar voorkomt ook incidenten.
Onderzoek volgens het boekje
Arriva vroeg mij in de zomer van 2019 of ik kon onderzoeken of bodycams de veiligheid van stewards op de noordelijke treinen kunnen vergroten. Ik heb een proef van drie maanden begeleid en heb onderzoek gedaan ‘volgens het boekje’. Cijfermateriaal uit interne registraties, enquêtes ‘voor’ en ‘na’ en in een controlegroep zonder bodycams. Verder heb ik tientallen gesprekken gevoerd met de handhavers om te horen wat hun ervaringen in de praktijk zijn.
Veiliger gevoel
Het gevoel van veiligheid onder de boa’s in Groningen en Friesland die de bodycams droegen is significant verbeterd. In de controlegroep (Oost Nederland) is het veiligheidsgevoel in diezelfde periode niet veranderd. Dat betekent dus dat het vrijwel zeker de bodycam was waar de verbetering in het noorden aan te danken was.
Positief effect op agressieve reizigers
Verreweg de meeste reizigers gedragen zich voorbeeldig en werken prima mee aan controles. Maar elke steward komt wel eens in een situatie die escaleert. De bodycam blijkt dan een kalmerend effect te hebben op de meeste agressieve reizigers. In de drie maanden dat de proef liep zijn er meer dan twintig succesverhalen opgehaald waar dat effect uit blijkt. Een steward vertelde: “De bodycam valt niet op als er niks aan de hand is, maar bij vervelende interacties verbetert de sfeer”. En een ander zei: “Mensen denken toch twee keer na voordat ze je agressief benaderen: dat is een heel mooi resultaat. Dus ik ben zeker tevreden.”
Opnames maken en gebruiken
In drie maanden tijd zijn er bijna tweehonderd opnames gemaakt met de bodycams. De levering van de beelden aan de politie verliep nog niet vlekkeloos. Maar daar zijn nu betere afspraken over gemaakt en technische oplossingen voor gevonden. Zo kunnen de stewards een opname nu meteen na het incident aan de politie laten zien via een app op hun smartphone. Dat helpt bij het opsporen van verdachten door een beter signalement. En de politie kan de opnames gebruiken als bewijsmateriaal na een bedreiging of mishandeling.
Groot draagvlak voor de bodycam
De stewards waren bij aanvang nog niet allemaal overtuigd, maar na de proef van drie maanden was 90% enthousiast over uitrol van bodycams. Het beste bewijs dat de bodycam in korte tijd zeer populair was geworden, zijn de opmerkingen van stewards die hun bodycams na de proefperiode weer moesten inleveren. Zij wilden de bodycams niet meer kwijt omdat die al meerdere malen hun nut hadden bewezen. Vanaf vandaag hebben alle stewards, toezichthouders, boa’s, medewerkers service & veiligheid en de beveiligers van Arriva een bodycam.